Wywiad z prezesem Arturem Adamczykiem: Sytuacja, z którą mamy do czynienia – okresowo lub chwilowo – zmienia priorytety
W kontekście wydarzeń z ostatniego czasu i agresji Rosji wobec Ukrainy trudno byłoby nie zapytać o ten wątek. Jakie szczególne działania podjęła Grupa BPS w związku z tą sytuacją?
W tym przypadku należy rozgraniczyć dwa obszary. Pierwszy z nich to pomoc Ukraińcom, a drugi to prowadzenie bieżących działań Banku Zrzeszającego z Bankami Spółdzielczymi w kontekście wydarzeń związanych z wojną.
Jeżeli chodzi o pomoc dla Ukrainy to w pierwszej kolejności przekazaliśmy środki pieniężne na specjalnie utworzone w tym celu konto przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Zostaną one przekazane do Narodowego Banku Ukrainy, który rozdysponuje je zgodnie z potrzebami. Od pierwszego dnia wojny, Banki Spółdzielcze naszego Zrzeszenia indywidualnie angażują się w pomoc w swoich lokalnych społecznościach. Jest to głównie pomoc pieniężna, prowadzenie różnego typu zbiórek rzeczowych, pomoc w transporcie czy wolontariat pracowniczy.
Drugi aspekt to współpraca Banku BPS z Bankami Spółdzielczymi nie tylko pod kątem wsparcia w zakresie włączenia Ukraińców do systemu finansowego m.in. poprzez otwieranie dla nich rachunków, ale także w obszarze cyberbezpieczeństwa i zasilania w gotówkę. Niektóre z ryzyk w pierwszych dniach wojny niestety się zmaterializowały. Było to m.in. zapotrzebowanie na gotówkę w polskich złotych czy na waluty, do których dostęp był bardzo utrudniony, a czasami wręcz niemożliwy. Na bieżąco zapewniamy Bankom Spółdzielczym wsparcie w zakresie ochrony przed cyberatakami, a takie próby ataków się zdarzały. W Internecie mamy też do czynienia z ogromną skalą fakenewsów oraz działań osób, które wykorzystując aktualną sytuację próbują zrealizować różnego typu oszustwa. Jako Bank Zrzeszający pośredniczymy w przekazywaniu do Banków Spółdzielczych wszelkich informacji z zespołów pracujących przy UKNF, NBP i ZBP.
Myślimy również o działaniach długofalowych na rzecz wsparcia uchodźców. Część z osób, które przyjechały do Polski uciekając przed wojną, będzie chciała lub musiała zostać w Polsce i zorganizować sobie życie „na nowo”. Potrzebny będzie zatem program, który włączy je w codzienne życie i pomoże w zaaklimatyzowaniu się. Planujemy uruchomić fundusz, który będzie ich w tym wspierał. Chcemy zadbać o adaptację i aktywizację zawodową uchodźców z Ukrainy poprzez ich udział w szkoleniach i kursach zawodowych. Te działania powinny być skoordynowane i podejmowane w dłuższej perspektywie i taki projekt chcemy uruchomić.
Niezwykle istotnym tematem dla wszystkich banków spółdzielczych jest cyberbezpieczeństwo. Na jakie wsparcie w tym zakresie mogą liczyć banki Zrzeszone w BPS?
O potencjalnych zagrożeniach na bieżąco informujemy Banki Spółdzielcze za pośrednictwem SOC – Security Operations Center, czyli systemu odpowiedzialnego za szybkie wykrywanie zagrożeń, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie banku. Pracownicy SOC są odbiorcami wszystkich komunikatów generowanych przez instytucje i urzędy szczebla państwowego. Szef Departamentu Bezpieczeństwa naszego Banku jest członkiem najważniejszych zespołów powołanych przez NBP, UKNF i ZBP. W naszym Banku funkcjonuje sztab kryzysowy, który koordynuje działania w razie wystąpienia problemów.
Cyberbezpieczeństwo jest jednym z kluczowych obszarów w tym momencie. Dysponujemy procedurami awaryjnymi, w razie gdyby zostały wyłączone wszystkie możliwości komunikacji zdalnej – Banki Spółdzielcze naszej Grupy zlokalizowane są w całej Polsce, więc to wymaga odpowiedniego skoordynowania. Podsumowując, informujemy banki w zakresie cybersecurity, AML, bezpieczeństwa fizycznego czy fraudów.
W roku 2022 Bank BPS obchodzi Jubileusz 20-lecia. To okres wielu sektorowych zmian oraz zdobywania przez Bank Zrzeszający wielu cennych doświadczeń. Jak można zdefiniować najważniejsze, zrzeszeniowe wyzwania i określić sposoby na ich rozstrzygnięcie?
Na pewno sytuacja, z którą mamy do czynienia w ostatnim czasie w pewien sposób zmienia priorytety. Zarówno w pandemii, jak i w sytuacji wojny, która dzieje się blisko naszej granicy, bank musi zachować ciągłość działania, Zrzeszenie musi pracować dalej. Myślę, że mierząc się z taki zdarzeniami, stajemy się coraz silniejsi.
Wyzwania na jubileuszowy rok można podzielić na kilka obszarów. Pierwszy to obszar organizacyjny naszego Zrzeszenia. W ubiegłym roku wykonaliśmy wielki krok naprzód – Zgromadzenie Prezesów przyjęło nową Umowę Zrzeszenia, a co z tym związane: ustaliło i zmodernizowało zasady współpracy wewnątrz Zrzeszenia, tak abyśmy mogli wspólnie pracować nad rozwiązaniami służącymi nam wszystkim. Żeby jednak wdrożyć w życie nową Umowę, w pierwszej kolejności musimy uzyskać akceptację Komisji Nadzoru Finansowego, a w następnym kroku wdrożyć Umowę przez organy Zrzeszenia. Będzie to ważny sprawdzian, czy pożądane przez nas zmiany idą w dobrym kierunku, czy nowa Umowa została dobrze zaprojektowana. A nawet jeśli wymaga pewnych zmian, to będziemy je testować, ewentualnie jeszcze dodatkowo regulować, by wszystko funkcjonowało jak najlepiej.
Drugi obszar to rozwój i przełamywanie barier technologicznych. Mam tu na myśli budowanie zrzeszeniowej hurtowni danych. To jest naprawdę bardzo duże wyzwanie i na rok 2022 stawiam sobie cel, abyśmy dysponowali ekstraktem do zasilenia hurtowni danych. Chcę, abyśmy przeszli przez pozyskanie danych transakcyjnych z każdego rodzaju sytemu centralnego, który funkcjonuje w ramach naszego Zrzeszenia. To byłby krok milowy, na który, jak sądzę, wszyscy czekamy.
W sferze handlowej, w której technologia bezpośrednio wspiera biznes, będziemy wdrażać w kolejnych Bankach Spółdzielczych system eWniosków. Na początku tego roku uruchomiliśmy go w Banku Zrzeszającym, a teraz ten proces dokonuje się w każdym Banku Spółdzielczym. Następnie chcemy rozwijać platformę wspólnych usług, zarówno w obszarze bezpieczeństwa, jak i oceny kredytowej klienta.
Podczas ubiegłorocznej Konferencji KZBS pod patronatem NBP wiele mówiono na temat zaufania i sektorowej współpracy. Jak w Pana ocenie kształtuje się potencjał wspólnych działań w ramach Grupy i w ramach całego sektora?
Przed nami lata pracy, by wykorzystać potencjał Grupy. Nie sądzę, aby miał się wyczerpać. Myślę, że zaczęliśmy bardzo dobrze – określiliśmy ramy i zasady, według których chcemy współpracować, akceptując przez Zgromadzenie Prezesów nową Umowę Zrzeszenia. To jest dobry fundament do dalszych prac.
Kolejnym krokiem w naszym harmonogramie jest zbudowanie hurtowni danych. Jeśli przeskoczymy ten moment to wyzwolimy właściwie nieograniczony potencjał do różnego typu wspólnych przedsięwzięć. Np. rozpoznawanie potrzeb klienta na podstawie zgromadzonych danych przy użyciu machine learning czy ocena kredytowa klienta.
W Banku wdrażamy pierwsze rozwiązania w ramach Programu Transformacji BPS odNowa, który dotyczy przebudowy i usprawnienia wybranych procesów. Przygotowujemy je zgodnie ze standardami rynkowymi i najlepszymi doświadczeniami w innych bankach. Efekty tej pracy chcielibyśmy też wdrażać w Bankach Spółdzielczych. To również jest bardzo dobre pole do wspólnej pracy zrzeszeniowej.
W perspektywie tegorocznej, i być może jeszcze w dalszym horyzoncie, w ramach wspólnej pracy zrzeszeniowej ważny jest również plan pomocy dla uchodźców z Ukrainy, o którym opowiadałem wcześniej.
Jeżeli natomiast chodzi o sektor, to chciałbym się skupić na dwóch obszarach. Pierwszy z nich, to obszar regulacyjny. Tutaj bardzo ściśle współpracujemy z drugim Zrzeszeniem. Uczestniczymy w pracach zespołów, które koordynuje KZBS w wielu tematach, począwszy od odpowiedniości członków organów Banków Spółdzielczych, poprzez dźwignię finansową i MRELa, a skończywszy na Rekomendacji S i oferowaniu kredytów mieszkaniowych ze stałą stopą procentową. W każdym z tych obszarów współpracujemy międzyzrzeszeniowo i wspólnie wypracowujemy stanowiska. Drugi z obszarów to rozwój technologiczny. Oczywiście, mamy pewnego rodzaju schematy funkcjonowania infrastruktury IT wynikające z zaszłości, ale nadal jest tu duże pole do współpracy. Koncepcje opracowujemy razem i prezentujemy spójne stanowisko w zakresie rozwoju tych usług w przyszłości.
Grupa BPS podejmuje działania na rzecz zautomatyzowania procesu sprawozdawczości. Jaki jest aktualnie stan prac nad rozwiązaniami z tego obszaru?
Prawda jest taka, że zapotrzebowanie na jeszcze bardziej rozbudowaną sprawozdawczość będzie rosło i będzie wymagało coraz większych nakładów, zarówno jeżeli chodzi o informatykę, jak i ludzi, którzy muszą pracować nad raportami. Warto zwrócić uwagę, że oprócz raportów, które funkcjonują od miesięcy, czy też od lat, to największe wyzwanie stanowią te pojawiające się w postaci ankiet czy raportów ad hoc. W tym przypadku trzeba szukać różnych danych w systemach. Każdy z banków musi wykonać tę pracę oddzielnie.
Wielość systemów centralnych w Bankach Spółdzielczych działa na ich niekorzyść. Dodatkowo banki mają różnorodne modele danych. Wykonaliśmy gruntowne rozpoznanie w tym zakresie. Nie można powiedzieć, że mamy trzy systemy centralne. Często w jednym systemie sam model danych może funkcjonować różnie i to nie jest tak, że jak będziemy mieli rozpracowane trzy systemy, to już będziemy mogli łatwiej zorganizować cały system sprawozdawczości.
Zagadnienie to należy wskazać jako bardzo duże wyzwanie. Potrzebujemy wspólnego modelu danych i translacji z każdego z tych modeli na jeden wspólny model. Tę translację można wykonywać albo tłumacząc poszczególne modele, albo próbując doprowadzić do kilku wspólnych mianowników. Potrzebujemy też infrastruktury, która nam to przetworzy oraz bezpiecznie i wydajnie będzie potrafiła zaraportować i przedłożyć sprawozdania. Potrzebujemy w związku z tym dostępu do poszczególnych systemów centralnych, co wymaga zaangażowania dostawców systemów IT w Zrzeszeniu. Poszukujemy rozwiązania, które będzie skalowalne. Nie wyobrażam sobie przygotowania rozwiązania, które będzie ustawione na dany moment i każde zmiany będą powodowały konieczność dużej rozbudowy czy też znacznych inwestycji. To rozwiązanie powinno być w miarę rozszerzania sprawozdawczości i rozszerzania liczby banków je posiadających łatwo skalowalne.
Podchodzimy do opracowania tego rozwiązania w sposób elastyczny i zwinny. Nie zakładamy, że od razu przygotujemy cały projekt. Jesteśmy teraz w trakcie proof of concept, w ramach którego testowe dane sprawozdawcze są umieszczane w chmurze pierwszego z trzech wielkich systemów centralnych. Na podstawie tego działania określimy, czy wyprowadzenie danych bezpośrednio z sytemu do chmury da nam możliwość opracowania sprawozdawczości.
Z końcem ubiegłego roku Zrzeszenie BPS testowało eWnioski na kredyty gotówkowe potwierdzane przez wideoweryfikację. Jak wygląda obecny status wdrażania tego rozwiązania?
Przy takich projektach chcemy najpierw pokazać zrzeszonym bankom, że to rozwiązanie działa.
W związku z tym uruchomiliśmy je najpierw w Banku Zrzeszającym – od 1 lutego klient może wnioskować o konto i o kredyt gotówkowy online. Pierwsze Banki Spółdzielcze naszego Zrzeszenia też już wprowadziły do swojej oferty wnioskowanie o konto lub kredyt gotówkowy przez Internet. Teraz udostępniamy to rozwiązanie kolejnym bankom. Najpierw musimy z każdym ze zrzeszonych banków podpisać umowę. Potem bank wykorzystując nasze materiały wzorcowe przygotowuje ofertę, która będzie dostępna online. Następnie parametryzujemy system dla Banku Spółdzielczego, nadajemy mu uprawnienia i system może zacząć funkcjonować. Na ten moment podpisaliśmy umowy z około dwudziestoma Bankami Spółdzielczymi i pozyskujemy kolejne zainteresowane banki.
Dziękuję za rozmowę.
