Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej

Od maja 2019 r. w Centrali Banku BPS, przy ulicy Grzybowskiej 81 w Warszawie, wszyscy zainteresowani historią sektora mogą zapoznać się z bogatymi zbiorami, stanowiącymi świadectwo historii polskiej bankowości spółdzielczej. Prace nad zorganizowaniem Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej przeprowadzono w ramach porozumienia, które w lipcu 2018 r. roku zostało zawarte pomiędzy Bankiem BPS, SGB-Bankiem oraz KZBS.

W dniu 30 maja 2019 r. odbyła się uroczystość otwarcia Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej (CHPBS). W mowach wygłoszonych podczas inauguracji działalności CHPBS Zdzisław Kupczyk, Prezes Zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości S.A, Mirosław Skiba, Prezes Zarządu SGB-Banku S.A. oraz Krystyna Majerczyk-Żabówka, Prezes Zarządu KZBS podkreślali, iż fakt, że historia bankowości spółdzielczej w Polsce, a wcześniej na ziemiach polskich, trwa już od ponad 150 lat, świadczy o wyjątkowym kapitale zaufania, jakim cieszą się banki spółdzielcze. Wynika to przede wszystkim z ich zaangażowanego wspierania społeczności lokalnych oraz tego, że banki te wyrastają z solidnego fundamentu wartości spółdzielczych, które są kultywowane od wielu generacji. Wartość inicjatywy – powołania do życia CHPBS – to także przesłanie dla przyszłych pokoleń. Twórcy ekspozycji uwypuklili, jak wielkie znaczenie ma to, aby pozostawać wiernym fundamentalnym wartościom solidaryzmu i współpracy, wpisanym w misję banków spółdzielczych, jak bardzo wartości spółdzielcze pozostają istotnym budulcem przyszłości. Dlatego tak ważne jest, aby Centrum mogło służyć przede wszystkim młodym spółdzielcom – sprzyja temu nowoczesna i interaktywna forma przekazu, wykorzystująca głównie medium obrazowe. W wypowiedziach podkreślano zgodną współpracę wszystkich trzech zaangażowanych w projekt instytucji. Jej symbolicznym przypieczętowaniem było przekazanie do archiwum CHPBS przez Prezes Zarządu KZBS z jej prywatnych zbiorów srebrnej pieczęci, wybitej z okazji 135-lecia istnienia polskich banków spółdzielczych.

Prezentowana w ramach Centrum wystawa ma charakter stałej ekspozycji. Wystawiane zbiory pochodzą z gromadzonych od kilkudziesięciu lat zasobów Ogólnopolskiej Izby Pamięci Spółdzielczości Bankowej im. Edwarda Kańskiego. Przez lata materiały znajdowały się w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Kadr Banku BGŻ w Lesznie k. Błonia. Archiwalia te zostały przekazane przez Bank Gospodarki Żywnościowej do dyspozycji Zrzeszenia BPS, Zrzeszenia SGB oraz Krajowego Związku Banków Spółdzielczych. Na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Bankiem BPS, SGB-Bankiem oraz KZBS została powołana nowa Rada Programowa Izby.

Podczas pierwszego posiedzenia, które odbyło się 5 października 2018 r., Rada przyjęła nową nazwę dla Izby Pamięci – Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej.

W skład Rady Programowej Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej weszli:
• Zdzisław Kupczyk, Prezes Zarządu Banku BPS S.A., Przewodniczący Rady
• Mirosław Skiba, Prezes Zarządu SGB-Banku S.A., Wiceprzewodniczący Rady
• Jolanta Rożek, Zastępca Prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Piasecznie
• Jan Grzesiek, Wiceprezes Zarządu KZBS, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Jarocinie
• Roman Szewczyk, Kierownik Biura Komunikacji i Marketingu SGB-Banku S.A.
• Grzegorz Parol, Dyrektor Biura Krajowego Związku Banków Spółdzielczych, Sekretarz Rady
• Joanna Ciarczyńska, Dyrektor Departamentu, Administracji Banku BPS S.A.

Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej gromadzi unikatowe materiały obrazujące ponad 150-letnią historię tego sektora bankowego. Formuła nowoczesnej wystawy sprzyja zachowaniu dorobku bankowości spółdzielczej, spełnia ważne funkcje edukacyjne i dowodzi jednocześnie ciągłości ruchu spółdzielczego oraz trwałości zasad, na których został on zbudowany. Te wartości – a wśród nich między innymi wspólnota, wzajemna pomoc, społeczna solidarność i odpowiedzialność – mają istotne znaczenie nie tylko w samej spółdzielczości, lecz także w szerszym, obywatelskim wymiarze.
Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej pokazuje najważniejszych twórców i pomysłodawców bankowości spółdzielczej oraz przedstawia wpływ ich decyzji i projektów na życie państwa. Dzięki temu zwiedzający mogą lepiej poznać przeszłość polskich Banków Spółdzielczych oraz – co nie mniej ważne – docenić współczesne znaczenie działań sektora spółdzielczego na rynku usług i produktów finansowych.
Twórcy wystawy prezentują między innymi statystyki i dane ilustrujące wpływ banków spółdzielczych na polską gospodarkę. Można zobaczyć, jak wzrastała liczba spółdzielców, liczba banków, a także – jak rozwijał się system prawny zabezpieczający działanie instytucji spółdzielczych. Na gości czekają też artykuły o ważnych wydarzeniach w polskiej bankowości spółdzielczej z bogatą historią Rzeczpospolitej w tle.
Wystawa obrazuje zarówno społeczne, jak i polityczne znaczenie bankowości spółdzielczej – ważnym elementem jest tu prezentacja ścisłych związków między rozwojem spółdzielczości a wzrostem świadomości narodowej i dążeń niepodległościowych Polaków. Podkreślono też znaczenie bankowości spółdzielczej w okresie istnienia niepodległego państwa polskiego.
Twórcy wystawy udostępniają zwiedzającym bogaty zbiór dokumentów i artefaktów. Są wśród nich fotografie, grafiki, rachunki bankowe, artykuły prasowe, materiały radiowe i filmowe, plakaty oraz materiały reklamowe. Wszystkie wyróżniają się jakością i autentycznością.

Zdzisław Kupczyk, Prezes Zarządu Banku  Polskiej Spółdzielczości SA: – Wartości bankowości spółdzielczej są trwałe. Historia uczy, że stanowią one fundament, w oparciu, o który wypełniamy naszą misję już ponad 150 lat. Bankowość spółdzielcza miała u swoich początków wymiar nie tylko ekonomiczny, lecz także patriotyczny. Wyrażała świadomość obywatelską i narodową. Bardzo mocno była związana z kultywowaniem polskości w czasach, gdy wolna Polska była marzeniem Polaków, a nie realnym bytem. Grono światłych ludzi, działając równolegle i niezależnie od siebie, zainicjowało na ziemiach polskich we wszystkich zaborach proces budowy narodowego potencjału gospodarczego, który przechowałby polskość i zapobiegł wykluczeniu ekonomicznemu, a w konsekwencji także wynarodowieniu Polaków. Trzeba tą historię ocalić od zapomnienia, w wymiarze procesów dziejowych, ale także w wymiarze ludzkim, indywidulanym. Przypominać sylwetki i piękne życiorysy wielu pokoleń działaczy gospodarczych, których praca okazała się tak ważnym wkładem w zachowanie polskiego kapitału pod zborami, a następnie w odbudowę Polski. Temu służyć ma Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej, które udostępnimy w Centrali Banku BPS. Gromadzi ono zbiory archiwalne dokumentujące fazy rozwoju bankowości spółdzielczej. Jest to także przesłanie ku przyszłości, wskazujące, jak wielkie znaczenie ma respektowanie naszych, fundamentalnych, wartości. Wierzę, że Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej będzie służyć głównie młodym  pokoleniom.

Mirosław Skiba, Prezes Zarządu SGB-Banku SA: – Banki Spółdzielcze to fundament polskiego sektora finansowego. Od przeszło 160 lat pracujemy na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa oszczędności naszych rodaków. Pracujemy także – co szczególnie ważne w przypadku bankowości spółdzielczej – na rzecz zachowania tożsamości narodowej oraz istoty polskości utkwionej w lokalnych społecznościach. Pierwsze Banki Spółdzielcze były zakładane właśnie w Wielkopolsce. Z burzliwej historii naszego kraju wyłania się obraz instytucji finansowych, które zawsze są z Polakami. Wspierają, edukują, krzewią wartości budujące w nas poczucie jedności i odpowiedzialności za Ojczyznę. Ten wkład bankowości spółdzielczej w polską historię powinien zostać uhonorowany i upamiętniony. Cieszę się, że wspólnie – Banki Spółdzielcze obu Zrzeszeń i Krajowy Związek Banków Spółdzielczych tworzą Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej. Myślę, że uda nam się połączyć tradycję z nowoczesnością. Centrum w bardzo interesujący sposób opowiada o tradycjach sektora spółdzielczego. Ten język przekazu, a przede wszystkim obraz, mam nadzieję trafi do młodego odbiorcy, który informacji szuka na swoim smartfonie. Jestem pewien, że Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej będzie tętniło życiem i stanie się kolejnym, ważnym miejscem w Warszawie.

Krystyna Majerczyk-Żabówka, Prezes Zarządu Krajowego Związku Banków Spółdzielczych: – Wielokrotnie i przy różnych okazjach podkreśla się, że bankowość spółdzielcza trwa przy tradycyjnych wartościach i na tym polega jej siła na tle konkurencji. Jednym z wyrazów przywiązania do tradycji jest szczególna dbałość o spuściznę przodków. Na tym polu bankowość spółdzielcza może i powinna szczególnie się wykazać. Dorobek historyczny bankowości spółdzielczej jest bardzo różnorodny, bogaty w treści i w większości bardzo dobrze zachowany. Najstarsze polskie banki spółdzielcze istnieją przecież od ponad 150 lat! Niewiele instytucji może pochwalić się tak długą historią prowadzenia działalności.
Pamięć o wspólnych korzeniach sprzyja zrozumieniu oraz wewnętrznej integracji, czyli powstaniu tych wartości, których obecnie nasz sektor tak bardzo potrzebuje. Kierując słowa uznania i podziękowania w stronę tych, którzy tworzyli tę historię, dbali o zbiory, wyrażam nadzieję, że dzieło to będzie kontynuowane, a nowo powstałe Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej będzie służyło wiedzą i inspiracją dla kolejnych pokoleń bankowości spółdzielczej.

Wystawę można obejrzeć w Banku Polskiej Spółdzielczości, w jego głównej siedzibie, po wcześniejszym umówieniu się.
Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej
ul. Grzybowska 81, 00-844 Warszawa
e-mail: centrumhistorii@bankbps.pl