Rok 2025 Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości
W czerwcu 2024 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych podjęło decyzję o ustanowieniu roku 2025 Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości. Jest to druga tego typu inicjatywa w historii, poprzednia miała miejsce w 2012 roku. Tematem przewodnim obchodów w 2025 roku będzie hasło „Spółdzielnie budują lepszy świat”, które ma na celu podkreślenie istotnej roli, jaką model spółdzielczy odgrywa w budowaniu bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego społeczeństwa oraz we wdrażaniu Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG) do 2030 roku.
Spółdzielnie to wyjątkowy model gospodarczy, który łączy elementy biznesu z misją społeczną. Organizacje te działają na zasadach samorządności, demokracji, otwartości i solidarności, a ich głównym celem jest zaspokajanie potrzeb swoich członków, a nie maksymalizacja zysków. Dzięki temu, spółdzielnie przyczyniają się do poprawy warunków życia wielu grup społecznych, w tym szczególnie tych najbardziej marginalizowanych, takich jak osoby o niskich dochodach czy społeczności wiejskie. Organizacja Narodów Zjednoczonych od lat dostrzega ich istotną rolę w promowaniu inkluzywnego rozwoju oraz w walce z ubóstwem i nierównościami na świecie.
Jednym z kluczowych celów Międzynarodowego Roku Spółdzielczości w 2025 roku będzie promowanie tego modelu gospodarczego jako skutecznego narzędzia do realizacji globalnych celów społeczno-gospodarczych. W rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ podkreślono, że spółdzielnie odgrywają ważną rolę w realizacji SDG, zwłaszcza w obszarach związanych z tworzeniem miejsc pracy, zrównoważonym rolnictwem, ochroną środowiska, a także promocją równości płci. Dzięki swojemu unikalnemu modelowi zarządzania, spółdzielnie są w stanie zaspokajać lokalne potrzeby, jednocześnie działając na rzecz globalnych zmian.
Obchody Międzynarodowego Roku Spółdzielczości mają również na celu podniesienie społecznej świadomości na temat roli spółdzielni w budowaniu bardziej odpornych gospodarek. W czasach globalnych kryzysów, takich jak pandemia COVID-19, spółdzielnie wykazały się elastycznością i odpornością, co przyczyniło się do ich rosnącej popularności. Jak wskazują badania ONZ, spółdzielnie były w stanie skutecznie dostosować swoje działania do zmieniających się warunków, chroniąc jednocześnie miejsca pracy i zapewniając wsparcie społecznościom lokalnym.
Zgodnie z zaleceniami ONZ, państwa członkowskie są zachęcane do tworzenia krajowych komitetów koordynujących działania związane z obchodami roku spółdzielczości. Jednym z kluczowych działań będzie promocja polityk publicznych sprzyjających rozwojowi spółdzielni, w tym przegląd przepisów prawnych, które mogą ułatwić zakładanie i rozwój spółdzielni. W ramach obchodów ONZ planuje również organizację wielu międzynarodowych wydarzeń, w tym konferencji i szkoleń, które mają na celu wzmocnienie międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju spółdzielni oraz wymianę doświadczeń między krajami.
Oficjalne otwarcie Międzynarodowego Roku Spółdzielczości odbędzie się w Nowym Delhi w listopadzie 2024 roku, podczas Globalnej Konferencji Spółdzielczej ICA oraz Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowego Związku Spółdzielczego. To wydarzenie zgromadzi liderów ruchu spółdzielczego z całego świata, a także przedstawicieli rządów, organizacji pozarządowych i sektora prywatnego. Celem będzie nie tylko celebracja dotychczasowych osiągnięć, ale także wypracowanie strategii na przyszłość, która pozwoli wzmocnić rolę spółdzielni w globalnym systemie gospodarczym.
Jednym z głównych wyzwań, przed którym stoi współczesny świat, jest konieczność budowy zrównoważonego systemu produkcji żywności, który będzie w stanie sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu globalnej populacji. Spółdzielnie rolnicze odgrywają w tym kontekście kluczową rolę, umożliwiając małym producentom dostęp do rynków, technologii i kapitału. Dzięki współpracy na poziomie lokalnym i międzynarodowym, spółdzielnie mogą znacząco przyczynić się do poprawy globalnego bezpieczeństwa żywnościowego. ONZ zachęca rządy do wspierania tych inicjatyw poprzez tworzenie sprzyjających warunków prawnych oraz zapewnienie dostępu do zasobów i finansowania.
Kolejnym ważnym obszarem, w którym spółdzielnie mogą odegrać znaczącą rolę, jest walka z nierównościami społecznymi i ekonomicznymi. Spółdzielnie finansowe, takie jak banki spółdzielcze, umożliwiają dostęp do usług finansowych osobom, które nie mają możliwości korzystania z tradycyjnych instytucji bankowych. W ten sposób spółdzielnie finansowe wspierają rozwój lokalnych społeczności, oferując dostęp do kredytów, oszczędności i innych produktów finansowych na bardziej elastycznych warunkach niż tradycyjne banki komercyjne. Działania te przyczyniają się do zmniejszenia wykluczenia finansowego oraz wspierają rozwój małych przedsiębiorstw.
Międzynarodowy Rok Spółdzielczości 2025 to nie tylko okazja do promocji spółdzielni jako modelu gospodarczego, ale także do budowania świadomości na temat ich wkładu w rozwój zrównoważonych i odpornych społeczności. Spółdzielnie mają potencjał, aby stać się ważnym narzędziem w realizacji globalnych wyzwań związanych z ochroną środowiska, równością społeczną i inkluzywnym wzrostem gospodarczym. Organizacja Narodów Zjednoczonych, poprzez swoje działania, będzie wspierać rozwój spółdzielczości na całym świecie, jednocześnie zachęcając rządy i społeczeństwa do włączenia się w obchody tego wyjątkowego roku.
Spółdzielnie, poprzez swoje wartości i zasady, wnoszą istotny wkład w budowanie bardziej sprawiedliwego, demokratycznego i zrównoważonego świata. W kontekście rosnących globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne i gospodarcze, a także kryzysy zdrowotne i żywnościowe, spółdzielnie oferują alternatywny model rozwoju, oparty na współpracy, solidarności i odpowiedzialności. Właśnie dlatego Międzynarodowy Rok Spółdzielczości 2025 ma szansę stać się impulsem do dalszego rozwoju tego ruchu oraz do zwiększenia jego wpływu na kształtowanie polityk na szczeblu krajowym i międzynarodowym.
"Głos Banków Spółdzielczych" 4/2024