Krystyna Majerczyk-Żabówka: Planów mamy bardzo dużo i nie brakuje nam zapału do ich realizacji

Rozmowa z Krystyną Majerczyk-Żabówka, prezes zarządu KZBS – zapraszamy do lektury!

- Trzęsienie ziemi, a potem napięcie rośnie – to była recepta A. Hitchcocka na trzymający w napięciu thriller. Niestety, słowa te są także prawdziwe dla wydarzeń roku 2020. Wszyscy mocno doświadczyliśmy pandemii, a potem rosło napięcie, szczególnie w sektorze bankowym, które znalazło odzwierciedlenie w powstającej w ekspresowym tempie legislacji, częstych zmianach stóp procentowych itd. Jaka w takich czasach jest rola izby gospodarczej, jakie są priorytety jej działań?

Czasy mamy niewątpliwe ciekawe, zwłaszcza gdy z Chin przychodzą do nas nie tylko przysłowia… Obecna sytuacja stwarza takie okoliczności, w których nie wystarczy realizować standardowe działania izby gospodarczej. Z jednej strony trzeba działać znacznie intensywniej, zwinniej i na wielu płaszczyznach. Z drugiej jednak strony, w czasie turbulencji, oczywiście potrzebny jest spokój i mądrość, które będą dopełniać konieczność bardzo dynamicznych działań. Ważne też jest, aby unikać polaryzacji i działań odśrodkowych – teraz jeszcze bardziej niż zwykle potrzebna jest solidarność w ramach naszego sektora. Wspólne działania i współpraca banków zrzeszających, która już w zeszłym roku dała tak świetne efekty (mam tu na myśli zarówno wspólne porozumienie Zrzeszeń i izb gospodarczych sektora ws. BS API, jak i świetną kampanię promującą bankowość mobilną, a także inaugurację działalności Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej), obecnie zaowocowała sprawnym i niezwykle szybko przeprowadzonym włączeniem się banków spółdzielczych w dystrybucję środków z Tarczy Finansowej PFR oraz w programy pomocowe BGK. To duży sukces sektora, bardzo dobrze rokujący na przyszłość. Jako izba gospodarcza chcemy wspierać w miarę naszych możliwości tak istotne nie tylko dla banków, ale i dla całej gospodarki, przedsięwzięcia.

Naszym zadaniem było i jest czuwanie, by w tak dynamicznie zmieniającym się otoczeniu prawnym specyfika i oczekiwania sektora bankowości spółdzielczej zostały w należyty sposób uwzględnione. W ostatnim, wyjątkowym dla wszystkich czasie, KZBS brał czynny udział w licznych procesach legislacyjnych, przedstawiając perspektywę sektora jako ważnego uczestnika rynku. Postulaty KZBS, kierowane do odpowiednich instytucji, niejednokrotnie były uwzględniane w powstających przepisach. Tak było m.in. w zakresie zmian prawnych (Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków), dotyczących stosowania limitów pomniejszania ekspozycji kredytowych. Dzięki uwzględnieniu postulatu KZBS, przygotowanego we współpracy z jednostkami zarządzającymi systemami ochrony,  istotnie wydłużone zostały okresy, w których banki mogą dokonywać – dla ekspozycji opóźnionych w spłacie – pomniejszenia podstawy tworzenia rezerwy celowej i odpisu aktualizacyjnego. Z kolei podczas prac nad aktami prawnymi w ramach kolejnych „Tarcz”, wzięto pod uwagę propozycje Związku dotyczące przesunięcia terminów sprawozdawczych, jak również przeprowadzenia posiedzeń organów wykonawczych banków spółdzielczych w formie zdalnej.

KZBS aktywnie uczestniczy również w konsultacjach rekomendacji nadzorczych prowadzonych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. W roku ubiegłym aktywność Związku była w tym obrębie skoncentrowana przede wszystkim na Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie oraz na projekcie Rekomendacji Z dotyczącej zasad ładu wewnętrznego w bankach. Komisja Nadzoru Finansowego uwzględniła, podnoszoną przez KZBS specyfikę sektora bankowości spółdzielczej w zakresie obowiązku oferowania kredytów na stałą lub okresowo stałą stopę procentową poprzez wprowadzenie rozwiązania uwzględniającego w tym procesie jednostki zarządzające systemami ochrony instytucjonalnej, ograniczenie częstotliwości oraz przedmiotowego zakresu obowiązku dotyczącego aktualizacji/monitorowania poziomu wskaźnika DStI dla poszczególnych klientów oraz dłuższego okresu na dostosowanie się do nowych wymagań banków spółdzielczych. Z kolei w przypadku projektu rekomendacji dotyczącej ładu wewnętrznego konsekwentnie zwracamy uwagę na bardzo ogólne  zasygnalizowanie zasady proporcjonalności oraz konieczność wprowadzenia optymalnego rozwiązania co do stosowania i raportowania o zakresie stosowania zasady proporcjonalności przez banki spółdzielcze, z głównym udziałem jednostek zarządzających systemami ochrony instytucjonalnej. Zważywszy na konieczność przygotowania się przez sektor bankowy do stosowania Rekomendacji Z, KZBS postuluje także zapewnienie odpowiedniego okresu na jej wdrożenie w bankach spółdzielczych.  W bieżącym roku KZBS bierze udział w pracach grupy roboczej zajmującej się projektem Rekomendacji G dotyczącej zarządzania ryzykiem stopy procentowej w bankach. Dążymy do tego, by w projekcie Rekomendacji, który trafi do konsultacji sektorowych, zalecane metody pomiaru ryzyka stopy procentowej były dostosowane do charakteru i zakresu działalności banków spółdzielczych.

Wszystkie te rozwiązania są bardzo istotne z punktu widzenia codziennej praktyki bankowej.

Jednocześnie udział w bieżących działaniach nie sprawił, że uciekły z naszego pola widzenia ważniejsze cele długoterminowe, związane z wpływem obecnej sytuacji na kondycję banków spółdzielczych w przyszłości. Stąd też priorytetem Związku w najbliższym czasie będzie podejmowanie działań prowadzących do zmian w otoczeniu regulacyjnym, łagodzących bankom skutki związane z trzema obniżkami stóp procentowych,          niepokojącą tendencją do wprowadzania rozwiązań obciążających sektor bankowy w zakresie tzw. wakacji kredytowych i pogarszającą się rentownością kredytów preferencyjnych. Przykładowo wśród rozwiązań, do których przekonujemy podmioty tworzące Komitet Stabilności Finansowej, znajdują się kwestie dotyczące nowelizacji zakresu programu Tarczy Finansowej PFR poprzez objęcie nim także banków spółdzielczych, wypracowanie wobec nich działań osłonowych, zmierzających do ograniczenia ujemnych konsekwencji wynikających z pandemii wirusa SARS-CoV-2, zweryfikowania rozwiązań ustawowych przewidzianych w projekcie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19, weryfikacji i obniżenia składek na BFG wymaganych od banków spółdzielczych w kolejnych kwartałach, proponując równocześnie wydłużenie terminu budowy funduszu gwarancyjnego.

Zwracamy też uwagę Ministerstwa Finansów i Komisji Nadzoru Finansowego na problemy związane z rezerwami celowymi, potrzebę rozszerzenia katalogu zabezpieczeń umożliwiających pomniejszanie podstawy tworzenia rezerw celowych o gwarancje i poręczenia udzielane przez jednostki zarządzające systemami ochrony instytucjonalnej oraz problemy natury prawno-administracyjnej w przymusowym dochodzeniu należności banków. Sektor bankowy szczególnie niepokoi niska skuteczność dochodzenia należności banków i wydłużające się egzekucje komornicze oraz mnogość wyłączeń uniemożliwiających zaspokajanie wierzytelności banków z wpływów na rachunki.

Nie mniej ważne są zagadnienia związane z wprowadzaniem europejskiego „Zielonego Ładu” i zrównoważonego rozwoju jako filaru obecnej polityki UE. W tym zakresie działamy  w ramach członkostwa w Europejskim Stowarzyszeniu Banków Spółdzielczych (EACB), współuczestnicząc w pracach nad inicjatywami legislacyjnymi tego podmiotu, a także  uczestnicząc w społecznych konsultacjach projektów aktów prawnych oraz popularyzując wiedzę na temat tych zagadnień w mediach KZBS.

To oczywiście tylko wybrane sprawy, które w dalszym ciągu będziemy monitorować i w tej tematyce na bieżąco działać. 

- Po kilku miesiącach z epidemią życie, w tym gospodarcze, toczy się dalej. Jaka jest dalsza perspektywa rozwoju i ewolucji sektora? Jakich zagadnień w tym kontekście nie można pominąć?

Do tej pory sektor banków spółdzielczych radzi sobie dobrze, jest stabilny – na to wskazują m.in. dane zawarte w raportach UKNF i NBP. Taka pozycja jest dobrym punktem wyjścia – daje asumpt do dalszych działań służących rozwojowi banków spółdzielczych. Ostatnio jednak przeżyliśmy na wielu polach działalności bankowej swoiste „trzęsienie ziemi”. Wciąż musimy myśleć o wdrażaniu nowych technologii – czas epidemii dobitnie pokazał, jak ważna w takiej sytuacji awaryjnej jest możliwość korzystania z usług na odległość. Widać, jak ważną pracę sektor odrobił tworząc wspólnie BS API i otwierając nowy rozdział w bankowości mobilnej banków spółdzielczych – raz jeszcze wszystkim stronom porozumienia i uczestnikom prac należą się słowa uznania. 

Jednocześnie trzeba podkreślić, że banki spółdzielcze pokazały solidarnie, że są obecne i dostępne dla klientów, którzy z tych nowych rozwiązań nie chcą lub nie mogą korzystać. To wymagało wielkiej odwagi pracowników banków – należy się im za to podziękowanie i wdzięczność społeczeństwa. Jednak wracając do wątku rozwoju technologii – przed nami ciągły rozwój e-bankingu, wdrażanie zintegrowanych działań w chmurze, wzmocnienie działań służących cyberbezpieczeństwu, ale też coraz precyzyjniejsze systemy oceny ryzyka – to czynniki zmieniające pośrednio strukturę zatrudnienia w sektorze i bezpośrednio, w oczywisty sposób, wpływające na model funkcjonowania banków spółdzielczych. 

Na to wszystko nakładają się jeszcze obecne uwarunkowania makroekonomiczne. Koniecznie trzeba tu zauważyć, iż trzykrotna obniżka stóp procentowych doprowadziła do sytuacji, w której na dyskusję o modelu funkcjonowania sektora nie ma już po prostu czasu. Potrzebne są konkretne działania. Banki spółdzielcze, z dużym udziałem w strukturze bilansu aktywów z minimalną rentownością i ograniczonymi możliwościami w zakresie szybkiego dostosowywania kosztu pasywów do bieżących stawek rynkowych, znalazły się dziś w bardzo trudnej sytuacji. Pogarsza ją jeszcze to, iż mają one proporcjonalnie większą niż banki komercyjne ekspozycję bilansową na sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, które w największym stopniu ucierpiały z racji na kryzys COVID-19. Dlatego też wszelkie problemy tych przedsiębiorstw będą miały większy, negatywny wpływ na wyniki sektora.

Otoczenie niskich stóp procentowych, które jest niekorzystne w szczególności dla banków spółdzielczych powoduje zatem, że istotnym zadaniem staje się pozyskiwanie przychodów ze zdywersyfikowanych źródeł – np. z funduszy celowych (tu warto wspomnieć, że w ramach dotowanych instytucjonalnie inwestycji ekologicznych planowany jest od września br. udział banków w programie NFOŚiGW o nazwie „Czyste powietrze”). Istotnie wzrosło  też znaczenie  oszczędzania, np. w ramach wspólnego dzielenia kosztów – w tym kontekście warto częściej korzystać z oferty zrzeszeniowych centrów usług wspólnych. O wyzwaniach legislacyjnych już wspominałam nieco wcześniej, warto podkreślić jednak, że regulatorzy  są aktywni, więc wiele zmian i wiele pracy wciąż przed nami…

- Jak widać – spraw jest naprawdę wiele. W jaki sposób KZBS pomaga i zamierza pomagać w przyszłości w mierzeniu się z tymi wyzwaniami przez sektor?

Wśród priorytetowych zadań Krajowego Związku Banków Spółdzielczych na najbliższe lata wyszczególniliśmy zadania z zakresu legislacji, integracji sektora rozumianej jako podejmowanie wspólnych działań, edukacji kadr bankowych oraz kształtowania wizerunku i promocji banków spółdzielczych. Część działań to kontynuacja wcześniej rozpoczętych aktywności, natomiast znaczna część – zupełnie nowe projekty. 

W obszarze legislacyjnym w najbliższym czasie chcemy zająć się m.in. działaniami na rzecz  poprawy pozycji banku jako wierzyciela, w tym przywrócenia możliwości ustanawiania skutecznych zabezpieczeń na majątku osób prowadzących gospodarstwa rolne. Nie będziemy zapominać też o potrzebie działania na rzecz dostosowywania otoczenia regulacyjnego do specyfiki funkcjonowania banków spółdzielczych, w tym stosowania zasady proporcjonalności w ustawach, rozporządzeniach i rekomendacjach nadzorczych.

Osobną, bardzo istotną kwestią są działania na rzecz weryfikacji podejścia w zakresie przepisów podatkowych, z uwzględnieniem specyfiki funkcjonowania systemów ochrony instytucjonalnej oraz wdrażania przez nie jednolitych rozwiązań z obszaru zarządzania i oceny ryzyka. Inną, nie mniej ważną sprawą będzie kontynuacja zabiegów służących ograniczeniu nadmiernych wymogów sprawozdawczych oraz tych na rzecz umożliwienia oferowania wspólnych produktów zrzeszeniowych z punktu widzenia przepisów dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów. Planujemy dalszy aktywny udział w pracach nad projektami rekomendacji i wytycznych nadzorczych, z uwzględnieniem specyfiki naszego sektora.

Kontynuować będziemy także reprezentowanie polskiego sektora bankowości spółdzielczej w pracach nad stanowiskami oraz w procesach legislacyjnych prowadzonych na poziomie europejskim, m.in. w ramach członkostwa KZBS w European Association of Cooperative Banks. 

Jeśli chodzi o integrowanie działań w ramach sektora bankowości spółdzielczej – zgodnie z naszą dewizą: „Razem możemy więcej” – bardzo aktywnie chcemy wspierać i włączać się w inicjatywy służące podejmowaniu wspólnych działań przez sektor, w tym w działania o charakterze międzyzrzeszeniowym. Jak pokazały wcześniejsze doświadczenia, współpraca międzyzrzeszeniowa przynosi spektakularne rezultaty, które bardzo wpływają na odbiór całego sektora przez otoczenie. To kolejny bardzo ważny, wspólny cel na najbliższe lata. Ostatnie doświadczenia obu zrzeszeń dowodzą, że można wiele wspólnie zdziałać. 

Jednocześnie nie możemy zapominać, że w czasach gospodarki opartej na wiedzy nie mniej ważna jest edukacja i ciągłe podnoszenie kompetencji, gdyż to właśnie pracownicy tworzą przewagę konkurencyjną firm i instytucji. W związku z tym oraz z faktem, że misja edukacyjna jest wpisana w statut KZBS, wciąż rozwijamy ofertę szkoleniową, nie tylko dla pracowników, ale i klientów banków spółdzielczych, co wyraźnie pokazały ostatnie webinaria, które zorganizowaliśmy na temat Pracowniczych Planów Kapitałowych i Pracowniczych Planów Emerytalnych w ramach tegorocznej edycji Święta Spółdzielczości Bankowej. Bardzo ucieszyła nas aktywna obecność klientów instytucjonalnych banków podczas naszych onlinowych szkoleń – to pokazuje, że jest wciąż potrzeba zdobywania wiedzy w tej grupie klientów i że sektorowa izba gospodarcza może z powodzeniem pośredniczyć w jej przekazywaniu.

W ramach zadania, jakim jest edukowanie pracowników sektora bankowego, planujemy nie tylko działania na rzecz podnoszenia poziomu kwalifikacji zawodowych pracowników sektora bankowości spółdzielczej, ale też organizowanie warsztatów tematycznych z firmami infrastruktury bankowej, wspólnie z bankami zrzeszającymi i jednostkami zarządzającymi systemami ochrony. Bardzo ważna jest także popularyzacja wiedzy na temat specyfiki sektora banków spółdzielczych wśród instytucji, w związku z tym przewidujemy  również kontynuację przygotowywania programów i organizowania warsztatów zaznajamiających ze specyfiką sektora bankowości spółdzielczej pracowników innych instytucji, których działania mają bezpośredni wpływ na banki spółdzielcze.

- Jednym z celów strategicznych KZBS na najbliższe lata są też działania na rzecz promocji i współtworzenia wizerunku sektora. Jakich aktywności Związku możemy spodziewać się na tym polu?

Tak, promocja i współtworzenie pozytywnego wizerunku banków spółdzielczych to jest bardzo istotna część naszych planów. Zaczęliśmy je już realizować i w tym roku zaproponowaliśmy zmienioną formułę Święta Spółdzielczości Bankowej. Przemodelowanie – przejście do przestrzeni cyfrowej z większością aktywności, takich jak publikacje w mediach elektronicznych, konferencje online, webinaria – służy pogłębionej aktywizacji i dotarciu do jak najszerszego grona członków, klientów i pracowników banków spółdzielczych. Intensywnie włączamy w te działania klientów banków spółdzielczych, aby pokazać im, że łączy nas wszystkich wspólna sprawa oraz że banki spółdzielcze są instytucjami zawsze społecznie odpowiedzialnymi. W tym roku chcieliśmy pokazać, że tradycyjna, wytyczona przez wartości spółdzielcze i troskę o społeczność lokalną postawa ludzi bankowości spółdzielczej w aktualnych okolicznościach epidemii i przyspieszających zmian technologicznych nabiera podstawowego znaczenia – pomaga w efektywny sposób wielu osobom i firmom przetrwać trudny czas. Należy podkreślić, że odbywa się to dużym wysiłkiem organizacyjnym także po stronie banków spółdzielczych i ich pracowników. Podczas „Czerwca z bankiem spółdzielczym” o tym przypominamy, prezentując szerokiemu kręgowi odbiorców całe spektrum działań sektora. To zwiększa poczucie identyfikacji z marką, jaką jest bank spółdzielczy, a tym samym tworzy możliwość podtrzymania relacji z obecnymi klientami i służy nawiązywaniu kolejnych, zwłaszcza wśród młodszych pokoleń. Wielkim wyzwaniem jest również popularyzowanie członkostwa w bankach spółdzielczych. 

Będziemy więc stale, również poza Świętem Spółdzielczości Bankowej, popularyzować bankowość spółdzielczą, jej rolę i znaczenie za pośrednictwem dostępnych kanałów komunikacji wobec szerokiego kręgu odbiorców różnych grup społecznych oraz mediów branżowych, lokalnych i ogólnopolskich. Wykorzystując media „tradycyjne” i elektroniczne, w tym media społecznościowe KZBS, we współpracy z bankami zrzeszającymi, chcemy kreować obraz banków spółdzielczych jako stabilnych i innowacyjnych instytucji finansowych, aktywnie działających w lokalnych środowiskach i podejmujących działania odpowiedzialne społecznie, w tym te na rzecz neutralności klimatycznej, edukacji ekologicznej oraz wspierania zielonej gospodarki.

Planów mamy więc bardzo dużo i nie brakuje nam zapału do ich realizacji!

- Serdecznie dziękuję za rozmowę i życzę powiedzenia we wcielaniu tych zamierzeń w życie!

Rozmawiała Anna Jarmuszkiewicz

 

Udostępnij artykuł:
« powrót